Noodverlichting eisen

Bij de wet- en regelgeving voor noodverlichting dient men rekening te houden met drie verschillende bronnen die het alle drie vanuit een verschillend perspectief bekijken. Het gaat hier om het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), de normen volgens de NEN en de Arbowet.

Het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving

Per 1 januari 2024 is het Bouwbesluit 2012 vervangen voor het Besluit bouwwerken leefomgeving. De wijziging heeft vooral betrekking op de procedures. Regels voor noodverlichting zijn niet veel veranderd met de invoering van het Besluit bouwwerken leefomgeving.

Voor bestaande bouw wordt nog gekeken naar het noodverlichting Bouwbesluit 2012, voor nieuwbouw en verbouwingen wordt naar het Besluit bouwwerken leefomgeving gekeken.

Noodverlichting volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving

In het meest recente Bbl staat uitgebreid beschreven dat de eigenaar van een gebouw verantwoordelijk is voor de veiligheid van de gebruikers. Dit geldt voor bestaande bouwwerken en voor nieuwbouw. De minimale bouw- en gebruiksvoorschriften met betrekking tot veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu zijn hierin opgenomen.

De wettelijke eisen voor noodverlichting staan in hoofdstuk 6 van het Bbl beschreven. Hierin staan de eisen vastgelegd waaraan noodverlichtingsarmaturen moeten voldoen.

Eisen voor noodverlichting volgens de Arbowet

Hier gaat het over adequate noodverlichting. In de Arbowet staat dat de werkgever verantwoordelijk is voor de veiligheid van de medewerkers, bezoekers en leveranciers van een gebouw. Hij moet dus maatregelen nemen om te zorgen dat de gebruikers het gebouw veilig kunnen verlaten.

Vluchtroutes

Naast noodverlichting behoren een goede vluchtroute en nooduitgangen tot een veilig vluchtplan. De werkgever moet er dus voor zorgen dat er duidelijk zichtbare vluchtroutes en nooduitgangen zijn en dat deze vrij zijn. Hij moet dus voor de nooduitgangen doeltreffende maatregelen nemen.

Voorzien van noodverlichting

Noodverlichting moet op een duidelijk zichtbare plaats hangen. De routes moeten adequaat zijn aangegeven met vluchtrouteaanduiding en vluchtweg verlichting.

Samen zorgt dit ervoor dat iedereen in een noodsituatie veilig het gebouw kan verlaten. Het Arbobesluit geeft met concrete regels invulling aan de Arbowet. Hierbij wordt de NEN-EN 1838 toegepast als norm. Deze norm vult het begrip ‘adequate noodverlichting’ in.

Normen volgens de NEN

De belangrijkste artikelen binnen de NEN voor noodverlichting zijn NEN-EN 1838 en NEN 1010. In de NEN gaat het niet om wetgeving, maar om normen. Normen leggen specifieke afspraken vast over producten, diensten of processen. De NEN is gebaseerd op internationale afspraken die gemaakt zijn binnen de Europese markt. Het zijn Europese normen, geen internationale norm.

NEN-EN 1838 – Toegepaste verlichtingstechniek – Noodverlichting

In de NEN-EN 1838 wordt omschreven welke eisen er aan veilige noodverlichting gesteld worden. Er wordt gekeken welke regels in de norm staan in samenwerking met de regels van het land. In Nederland kijken we dan naar het Bbl en het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Er wordt in deze norm specifiek ingegaan op de lichttechnische voorschriften waaraan noodverlichting moet voldoen, zoals de posities van noodverlichting, de lux-waarden en kleuren, de kijkafstanden en het voorkomen van verblinding. Onder noodverlichting vallen in deze norm ook vluchtwegverlichting, noodevacuatieverlichting en anti-paniekverlichting.

NEN 1010 – Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties

De NEN 1010 staan de minimum veiligheidseisen beschreven waar laagspanningsinstallaties aan moeten voldoen.

NEN-EN-ISO 7010 – Grafische symbolen

Deze norm definieert wat de wereldwijd gangbare kleuren zijn en wat het geaccepteerde pictogram is voor vluchtrouteaanduiding. De grafische symbolen voor noodverlichting staan hierin gespecificeerd.

NEN-EN 50172 – Noodverlichtingssystemen voor vluchtrouteaanduiding

Deze norm gaat over de voorschriften voor het ontwerpen van de noodverlichtingsinstallatie, het onderhouden ervan en het vastleggen van het onderhoud.

NEN-EN 50171 – Noodverlichtingssystemen en centrale voedingssystemen

In deze norm staan voorschriften voor centraal gevoede noodverlichtingssystemen beschreven.

Centrale noodverlichting en decentrale noodverlichting

Centraal gevoede noodverlichting bestaat uit armaturen, die niet zijn voorzien van een eigen voedingsbron en lader. De armaturen worden vanuit een centraal systeem voor noodstroom gevoed. Dit systeem is tijdens spanningsuitval afhankelijk van de kabel. Centraal gevoede noodverlichting heeft daarom voor de zekerheid vaak meerdere noodvoedingssystemen en onderstations.

Decentrale noodverlichting bestaat uit armaturen waar de accu en de lader ingebouwd zijn. Deze worden in alle ruimtes aangesloten op de constante eindgroep voor de verlichting. Een decentraal gevoede installatie heeft een voorziening voor elektriciteit gedurende minimaal 1 uur van de spanningsuitval waar hij constante voeding krijgt.

NEN-EN-IEC 60598-2-22 – Bijzondere eisen en verlichtingsarmaturen voor noodverlichting

De NEN-EN-IEC 60598-2-22 wordt gebruikt door geaccrediteerde keuringsinstanties voor noodverlichting, zoals DEKRA. Alle eisen waaraan de noodverlichting dient te voldoen zijn hierin vastgelegd.

NEN 2443 – Parkeren en stallen van personenauto’s op terreinen en in garages

Deze norm beschrijft de minimale eisen voor parkeergarages. Belangrijke punten uit het Besluit bouwwerken leefomgeving zijn:

• Een onder het meetniveau gelegen functieruimte heeft noodverlichting;
• Een besloten ruimte heeft noodverlichting;
• De noodverlichting geeft binnen 15 seconden na het uitvallen van de stroomvoorziening minimaal 60 minuten ten minste 1 lux verlichting op de vloer.

Ook hier is het dus van belang dat gebruikers via de dichtstbijzijnde nooduitgang het bouwwerk veilig kunnen verlaten. De verschillende soorten noodverlichting kunnen hieraan bijdragen.

Noodverlichting accu’s

Accu’s in noodverlichting spelen een cruciale rol bij het voldoen aan de specifieke eisen voor noodverlichting die worden gesteld door het Bbl, de Arbowet en de normen van de NEN. Deze accu’s werken als een ingebouwde batterij en voorzien noodverlichtingssystemen van de benodigde stroom in geval van stroomuitval.

De algemene eisen voor noodverlichting, inclusief de specificaties voor accu’s, worden beschreven in het Besluit bouwwerken leefomgeving Artikel 3.101.

Voor accu’s van nieuw geleverde noodverlichting armaturen geven we een garantie van 8 jaar. Hierna adviseren we om, preventief, de noodverlichting accu te vervangen, zodat de veiligheid in een gebouw gewaarborgd blijft.

Verplicht onderhoud van noodverlichting

Naast de regelgeving voor noodverlichting zijn er ook regels voor het onderhoud van noodverlichting. Er moet bijvoorbeeld jaarlijks een visuele inspectie gedaan worden van alle armaturen en er moet een logboek bijgehouden worden. Ook moeten de accu’s na afloop van de garantieperiode preventief vervangen worden. Bij Famostar hebben accu’s in nieuw geleverde armaturen een garantieperiode van 8 jaar i.p.v. de standaard 4 jaar.

SmartScan

Bij Famostar hebben we armaturen met SmartScan. Dit is een draadloos systeem waarmee je alle armaturen online kunt monitoren via een centraal systeem. Zo kun je eenvoudig zien wanneer er onderhoud nodig is. Daarnaast houdt het systeem automatisch een online logboek bij. Omdat het een draadloos systeem is, is het uitermate geschikt voor renovaties van gebouwen. Er kunnen eenvoudig nieuwe armaturen geplaatst worden, zonder dat er kabels getrokken hoeven te worden.

Led-noodverlichting

Alle armaturen van Famostar maken gebruik van led-verlichting. Voor renovaties hebben we een universele renovatieset. Hiermee kunnen armaturen met tl-buizen eenvoudig en netjes vervangen worden voor led-armaturen. De universele renovatieset is een afdekplaat die het gat van de oude armatuur afdekt en waarin een kleiner nieuw armatuur gemonteerd kan worden.

Er is ook een blinde renovatieset. Dit is een dichte plaat die het gat volledig afdekt als er geen nieuw armatuur geplaatst hoeft te worden.