Noodverlichting eisen
Bij de wet- en regelgeving voor noodverlichting dient men rekening te houden met drie verschillende bronnen die het alle drie vanuit een verschillend perspectief bekijken. Het gaat hier om het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), de normen volgens de NEN en de Arbowet.
Het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving
Per 1 januari 2024 is het Bouwbesluit 2012 vervangen voor het Besluit bouwwerken leefomgeving. De wijziging heeft vooral betrekking op de procedures. Regels voor noodverlichting zijn niet veel veranderd met de invoering van het Besluit bouwwerken leefomgeving.
Voor bestaande bouw wordt nog gekeken naar het noodverlichting Bouwbesluit 2012, voor nieuwbouw en verbouwingen wordt naar het Besluit bouwwerken leefomgeving gekeken.
Noodverlichting volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving
In het meest recente Besluit bouwwerken leefomgeving staat uitgebreid beschreven dat de eigenaar van een gebouw verantwoordelijk is voor de veiligheid van de gebruikers. Dit geldt voor bestaande bouwwerken en voor nieuwbouw. De minimale bouw- en gebruiksvoorschriften met betrekking tot veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu zijn hierin opgenomen.
De wettelijke eisen voor noodverlichting staan in hoofdstuk 6 van het Besluit bouwwerken leefomgeving beschreven. Hierin staan de eisen vastgelegd waaraan noodverlichtingsarmaturen moeten voldoen. Dit is onderdeel van de wet- en regelgeving voor noodverlichting.
Noodverlichting eisen volgens de Arbowet
Hier gaat het over adequate noodverlichting volgens de wet- en regelgeving. In de Arbowet staat dat de werkgever verantwoordelijk is voor de veiligheid van de medewerkers, bezoekers en leveranciers van een gebouw. Hij moet dus maatregelen voor de noodverlichting nemen om te zorgen dat de gebruikers veilig het gebouw kunnen verlaten.
Vluchtroutes
Naast noodverlichting behoort een goede vluchtroute maar behoren ook nooduitgangen tot een veilig vluchtplan. De werkgever moet er dus voor zorgen dat er duidelijk zichtbare vluchtroutes en nooduitgangen zijn en dat deze vrij zijn, zodat ruimten rechtstreeks verlaten kunnen worden. Hij moet dus voor de nooduitgangen doeltreffende maatregelen nemen.
Voorzien van noodverlichting
Goede noodverlichting helpt paniek te voorkomen. De noodverlichting moet op een duidelijk waarneembare plaats hangen, zodat het goed zichtbaar is voor de mensen. De routes moeten adequaat zijn aangegeven met noodverlichting, zoals vluchtrouteaanduiding en vluchtweg verlichting.
Samen zorgt dit ervoor dat iedereen in een noodsituatie veilig het gebouw kan verlaten. Het Arbobesluit geeft met concrete regels invulling aan de Arbowet. Hierbij wordt de NEN-EN 1838 toegepast als norm. Deze norm vult het begrip ‘adequate noodverlichting’ in.
Download het programma van eisen voor noodverlichting.
Meer weten over de eisen van noodverlichting?
8 jaar accugarantie
Benieuwd waarom we 8 jaar garantie geven op onze accu’s?
Lees verder
10 jaar armatuurgarantie
Onze producten worden uitgebreid getest om te voldoen aan de hoogste eisen.
Lees verder
Webinars
Wij delen graag kennis over noodverlichting in de vorm van gratis webinars. Zo willen we onze kennis op een toegankelijke manier overbrengen. Deze webinars kun je ook on-demand terugkijken.
Normen volgens de NEN
De belangrijkste artikelen binnen de NEN voor noodverlichting zijn NEN-EN 1838 en NEN 1010. In de NEN gaat het niet om wetgeving, maar om normen. Normen leggen specifieke afspraken vast over producten, diensten of processen. De NEN is gebaseerd op internationale afspraken die gemaakt zijn binnen de Europese markt. Het zijn Europese normen, geen internationale norm.
NEN-EN 1838 – Toegepaste verlichtingstechniek – Noodverlichting
In de NEN-EN 1838 wordt omschreven welke noodverlichting eisen er aan veilige noodverlichting gesteld worden. Er wordt gekeken welke regels in de norm staan in samenwerking met de regels van het land. In Nederland kijken we dan naar het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Arbeidsomstandighedenbesluit.
Er wordt in deze norm specifiek ingegaan op de lichttechnische voorschriften waaraan noodverlichting moet voldoen, zoals de posities van noodverlichting, de lux-waarden en kleuren, de kijkafstanden en het voorkomen van verblinding. Onder noodverlichting vallen in deze norm ook vluchtwegverlichting, noodevacuatieverlichting en anti-paniekverlichting.
De NEN-EN 1838 maakt duidelijk waar de volledige noodverlichtingsinstallatie precies aan moet voldoen.
NEN 1010 – Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties
De NEN 1010 is de overkoepelende norm die zorgt voor veiligheid van laagspanningsinstallaties. In deze norm staan de minimum veiligheidseisen beschreven waar laagspanningsinstallaties aan moeten voldoen.
NEN-EN-ISO 7010 – Grafische symbolen
Deze norm definieert wat de wereldwijd gangbare kleuren zijn en wat het geaccepteerde pictogram is voor vluchtrouteaanduiding. De grafische symbolen voor noodverlichting staan hierin gespecificeerd.
NEN-EN 50172 – Noodverlichtingssystemen voor vluchtrouteaanduiding
Deze norm gaat over de voorschriften voor het ontwerpen van de noodverlichtingsinstallatie en het onderhouden ervan alsook het vastleggen van het onderhoud ervan.
NEN-EN 50171 – Noodverlichtingssystemen en centrale voedingssystemen
In deze norm staan voorschriften voor centraal gevoede noodverlichting systemen beschreven.
Centrale noodverlichting en decentrale noodverlichting
Centraal gevoede noodverlichting bestaat uit armaturen, die niet zijn voorzien van een eigen voedingsbron en lader. De armaturen worden direct vanuit een centraal systeem voor noodstroom gevoed. Centraal gevoede noodverlichtingssystemen zijn tijdens spanningsuitval afhankelijk van de kabel. Centraal gevoede noodverlichting heeft daarom voor de zekerheid vaak meerdere noodvoedingssystemen en onderstations.
Decentrale noodverlichting bestaat uit armaturen waar de accu en de lader ingebouwd zijn. Deze worden in alle ruimtes aangesloten op de constante eindgroep voor de verlichting. Een decentraal gevoede installatie is bij spanningsuitval dus niet afhankelijk van de kabel en heeft een voorziening voor elektriciteit gedurende minimaal 1 uur van de spanningsuitval waar hij constante voeding krijgt.
NEN-EN-IEC 60598-2-22 – Bijzondere eisen en verlichtingsarmaturen voor noodverlichting
De NEN-EN-IEC 60598-2-22 wordt gebruikt door geaccrediteerde keuringsinstanties voor noodverlichting, zoals DEKRA. Alle eisen waaraan de noodverlichting dient te voldoen zijn hierin vastgelegd.
NEN 2443 – Parkeren en stallen van personenauto’s op terreinen en in garages
Deze norm beschrijft de minimale eisen voor parkeergarages. Noodverlichting is hier een onderdeel van. Belangrijke punten uit het Besluit bouwwerken leefomgeving zijn:
- Een onder het meetniveau gelegen functieruimte heeft noodverlichting;
- Een besloten ruimte heeft noodverlichting;
- De noodverlichting geeft binnen 15 seconden na het uitvallen van de stroomvoorziening minimaal 60 minuten ten minste 1 lux verlichting op de vloer.
Ook hier is het dus van belang dat gebruikers via de dichtstbijzijnde nooduitgang het bouwwerk veilig kunnen verlaten. De verschillende soorten noodverlichting kunnen hieraan bijdragen.
Kom je er even niet uit?
Vrijblijvend advies van een van onze specialisten!
Verbreed én verdiep uw kennis over noodverlichting.
Biocirculaire noodverlichting
Een duurzaam project
Famostar is bezig met het realiseren van een bio-circulair productportfolio. Na een succesvolle pilot met biocirculair polycarbonaat is de Nightlife is al helemaal over, nu volgen de Go! en de Celo.
Wil je meer weten over dit project?
ISSO
ISSO is het kennisinstituut van installerend Nederland. De kennis wordt gedeeld in vele publicaties.
- ISSO-79.1 beschrijft de inspectie en onderhoud van noodverlichtingsinstallaties.
- ISSO 79 beschrijft het ontwerpen en installeren van noodverlichtingsinstallaties en vluchtrouteaanduidingen voor gebouwen.
NVFN
De NVFN is een samenwerkingsverband van Nederlandse fabrikanten en leveranciers die actief zijn op het gebied van noodverlichting. Zij ondersteunt de leden en informeert de markt. Dit doet zij door middel van informatieve pagina’s, praktische kennis- of praktijkbladen en het aanbieden van opleidingen.
De belangrijkste doelstelling van de vereniging is vraagbaak te zijn op het gebied van regelgeving en normering met betrekking tot noodverlichting. Je kunt hier terecht met al je vragen over noodverlichting.
Kenniscentrum Noodverlichting
Het Kenniscentrum Noodverlichting is een onafhankelijk instituut voor noodverlichting. Hier vind je veel gratis informatie over de wet- en regelgeving en cursussen en je kunt er terecht met al je vragen over noodverlichting.
Het Kenniscentrum is in het bezit van het NRTO-Keurmerk, afgegeven door de branchevereniging van private opleiders. Het toont daarmee aan een kwalitatief kundig opleidingscentrum te zijn.
Programma van eisen voor noodverlichting
Een Programma van eisen voor noodverlichting is niet altijd vanzelfsprekend, maar om een goed ontwerp voor de noodverlichtingsinstallatie te kunnen maken moet je weten aan welke eisen deze dient te voldoen.
Ook voor de inspectie van de installatie is een Programma van eisen erg belangrijk. We hebben een standaard formulier gemaakt voor een duidelijk Pve voor noodverlichting. Download hier het formulier.
Voor meer informatie over de wet- en regelgeving omtrent noodverlichting of de noodverlichting eisen verwijzen wij je naar onze Kennisbank. Wil je meer weten over het veilig ontruimen van een gebouw, bekijk dan dit artikel of download meteen de checklist ‘Veilig ontruimen’.
Noodverlichting accu’s
Accu’s in noodverlichting spelen een cruciale rol bij het voldoen aan de specifieke eisen voor noodverlichting die worden gesteld door het Bouwbesluit, de Arbowet en de normen van de NEN. Deze accu’s werken als een ingebouwde batterij en voorzien noodverlichtingssystemen van de benodigde stroom in geval van stroomuitval, waardoor de veiligheid van gebouwgebruikers wordt gewaarborgd en het stelt mensen in staat om het gebouw veilig te verlaten.
De algemene eisen voor noodverlichting, inclusief de specificaties voor accu’s, worden beschreven in het Besluit bouwwerken leefomgeving Artikel 3.101.
Voor accu’s van nieuw geleverde noodverlichting armaturen geven we een garantie van 8 jaar. Hierna adviseren we preventieve vervanging van de accu’s om de veiligheid in een gebouw te waarborgen.
Soorten noodverlichting
Onder noodverlichting vallen verschillende soorten verlichting. Er is bijvoorbeeld vluchtwegverlichting, vluchtrouteaanduiding, maar ook noodverlichting voor buiten of explosionproof noodverlichting.
Vluchtrouteaanduiding zijn de groene lampen met de witte poppetjes en pijlen erop die altijd branden. Deze lampen wijzen de kortste vluchtroute en geven de nooduitgangen aan.
Vluchtwegverlichting gaat aan in geval van nood en zorgt ervoor dat de vluchtroute goed verlicht is. Als verlichting slecht zichtbaar is buiten kan er noodverlichting voor buiten opgehangen worden. Deze armaturen zijn normale verlichting en vluchtwegverlichting in een. In het Bbl staat beschreven dat ‘een ruimte waardoor een beschermde vluchtroute voert, heeft een verlichtingsinstallatie die een op de vloer, een tredevlak, of een hellingbaan gemeten verlichtingssterkte kan geven van tenminste 1 lux’. Dit kan bereikt worden door gebruik van vluchtwegverlichting.
Meer weten over onze accutechnologie?
Download de whitepaper accutechnologie.
Verplicht onderhoud van noodverlichting
Naast de regelgeving voor noodverlichting zijn er ook regels voor het onderhoud van noodverlichting. Er moet bijvoorbeeld jaarlijks een visuele inspectie gedaan worden van alle armaturen en er moet een logboek bijgehouden worden. Ook moeten de accu’s na afloop van de garantieperiode preventief vervangen worden. Bij Famostar hebben accu’s in nieuw geleverde armaturen een garantieperiode van 8 jaar. Standaard is dit een periode van 4 jaar.
SmartScan
Bij Famostar bieden we armaturen aan met SmartScan. Dit is een draadloos systeem waarmee je alle armaturen online kunt monitoren via een centraal systeem. Zo kun je eenvoudig zien wanneer er onderhoud nodig is en het systeem houdt automatisch een online logboek bij. Omdat het een draadloos systeem is is het uitermate geschikt voor renovaties van gebouwen. Er kunnen eenvoudig nieuwe armaturen geplaatst worden, zonder dat er kabels getrokken hoeven te worden.
Led-noodverlichting
Tegenwoordig hebben alle armaturen van Famostar led verlichting, er worden geen tl-buizen meer gebruikt. Voor renovaties hebben we een universele renovatieset. Hiermee kunnen de oude armaturen met tl-buizen eenvoudig en netjes vervangen worden voor nieuwe led-armaturen. De universele renovatieset is een afdekplaat die het gat van het oude armatuur afdekt en waarin een kleiner nieuw armatuur gemonteerd kan worden.
Er is ook een blinde renovatieset. Dit is een dichte plaat die het gat volledig afdekt als er geen nieuw armatuur geplaatst hoeft te worden.
Veelgestelde vragen
Led’s gaan langer mee dan tl buizen en ze zijn zuiniger. Al met al is led- veel duurzamer dan tl verlichting en heeft het een hoge lichtopbrengst. Sinds 1 juli 2019 is het een verplichting om tl te vervangen voor led. Dit geldt ook voor de noodverlichtingsarmaturen. Door de sterke accu kunnen we garanderen dat de lichtbron, als de netspanning uitvalt, minimaal een uur brandt. Door de levensduur van de sterke accu komen er minder accu’s in de afvalstroom terecht, wat weer duurzamer is.
Anti-paniekverlichting is vergelijkbaar met vluchtwegverlichting. Het zorgt ervoor dat de mensen in de gebouwen een plaats kunnen bereiken waar ze gebruik kunnen maken van de vluchtroute. De armatuur moet binnen 15 seconden aangaan als de netspanning uitvalt en het is essentieel dat het minimaal een uur blijft branden en de pictogrammen goed zichtbaar zijn. Anti-paniekverlichting brandt dus niet continu zoals bij vluchtrouteaanduiding wel het geval is. Ondanks dat deze verlichting het niet continu aan staat wordt het gebruik van led-verlichting ook hierbij aangeraden.
Noodverlichting is in veel situaties verplicht. De wettelijke vereisten voor hiervoor staan in hoofdstuk 6 van het besluit bouwwerken leefomgeving beschreven. Hierin staan de eisen vastgelegd waaraan noodverlichtingsarmaturen moeten voldoen. Dit is onderdeel van de wet en regelgeving. Het gebruik van de led armatuur draagt bij aan de lange levensduur van de armaturen. Het verplicht om de juiste pictogrammen te gebruiken die passen bij de vluchtweg waar de armatuur voor routeaanduiding hangt.
Wanneer de stroom uitvalt moet de lamp minimaal een uur branden. Het pictogram van een armatuur voor vluchtwegaanduiding moet altijd duidelijk zichtbaar zijn. De algemene eisen voor noodverlichting en de eisen voor de levensduur van de accu staan beschreven in het besluit bouwwerken leefomgeving, hoofdstuk 6.
SmartScan
Noodverlichting beheersysteem
Het SmartScan-systeem maakt gebruik van een betrouwbaar draadloos netwerk wat zorgt voor voordelen bij renovatie. Ook houdt het automatisch een logboek bij en geeft het updates over onderhoud van de armaturen.
Meer weten over dit systeem?
Noodverlichtingsplan op maat laten opstellen.
Vrijblijvend advies van een van onze specialisten?
Vragen over onze producten?
Heb je een specifieke vraag over noodverlichting? Neem een kijkje op onze kennisbank. Deze staat vol handige artikelen over de verschillende soorten, noodverlichtingseisen en over het monteren, inspecteren en onderhouden van noodverlichting.
Het Amadeus Lyceum in Vleuten kiest voor noodverlichting met SmartScan
Het Amadeus Lyceum in Vleuten wilde graag zo min mogelijk verstoring van de lessen voor onderhoud van de noodverlichting en een zeer betrouwbare en altijd goed functionerende noodverlichtingsinstallatie. De projectleider heeft hiervoor noodverlichting met SmartScan van Famostar aangeraden. SmartScan zorgt voor goed te plannen en efficiënt onderhoud van de noodverlichtingsinstallatie. Bij meerdere locaties kan alle noodverlichting vanaf één plek gemonitord worden.